Podatki w fundacji rodzinnej – co warto wiedzieć?
Fundacja rodzinna to coraz popularniejszy sposób zarządzania majątkiem rodzinnym. Przepisy pozwalają na to, że większość przychodów osiąganych przez fundację rodzinną jest zwolniona z bieżącego podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Oznacza to, że fundacja nie musi płacić podatku od swoich dochodów w trakcie roku, z wyjątkiem kilku szczególnych sytuacji.
Kiedy zapłacisz podatek w fundacji rodzinnej?
Obciążenia podatkowe w CIT pojawiają się w kilku sytuacjach:
- wypłat dla beneficjentów – kiedy fundacja wypłaca pieniądze lub przekazuje inne świadczenia osobom uprawnionym;
- rozwiązania fundacji – w przypadku zakończenia działalności fundacji i przekazania majątku beneficjentom;
- w przypadku wystąpienia tzw. ukrytych zysków.
We wszystkich powyżej przedstawionych sytuacjach stawka podatku wynosi 15%.
Obciążenia podatkowe mogą pojawić się również w pewnych wyjątkowych przypadkach, tj.:
- gdy fundacja rodzinna nie prowadzi wniesionego do niej przedsiębiorstwa, tylko wynajmuje to przedsiębiorstwo (lub jego część) w zamian za określony czynsz – stawka CIT 19%;
- gdy fundacja wynajmuje podmiotom powiązanym składniki majątku służące prowadzeniu działalności gospodarczej przez te powiązane podmioty – stawka CIT 19%;
- gdy fundacja uzyskuje przychody z działalności gospodarczej, wykraczającej poza dozwoloną (typową) działalnosć fundacji rodzinnej – stawka CIT 25%;
- gdy fundacja rodzinna posiada budynki o wartości przekraczającej łącznie 10 mln zł, a nie płaci CIT na bieżąco, od uzyskiwanego dochodu – w takim przypadku podatek od przychodów z budynków ustalany jest w określony w ustawie sposób.
Jakie podatki przy wypłacie dla beneficjentów fundacji rodzinnej?
Fundacja rodzinna płaci 15% CIT przy wypłacie świadczeń beneficjentom. Jeśli fundacja rodzinna wypłaca pieniądze lub inne świadczenia beneficjentom, po ich stronie może znaleźć zastosowanie zwolnienie z PIT. Aby jednak skorzystać z tego zwolnienia, ważne jest, kto wniósł majątek do fundacji i kto jest jej beneficjentem.
Gdy cały majątek fundacji pochodzi od fundatora (osoby, która założyła fundację), zwolnienie z PIT obejmuje świadczenia wypłacane beneficjentom – bliskim krewnym fundatora. Dotyczy to:
- małżonka,
- dzieci, wnuków i prawnuków,
- rodziców i dziadków,
- pasierbów,
- rodzeństwa,
- ojczyma i macochy.
Osoby te należą do tzw. „grupy 0” w przepisach o podatku od spadków i darowizn. Taka sytuacja jest najbardziej korzystna podatkowo.
W przypadku kiedy mienie fundacji rodzinnej jest wniesione w całości przez osoby niebędące fundatorami – zwolnienie z PIT nie znajduje zastosowania.
W przypadku, gdy fundacja ma mieszany majątek – częściowo od fundatora, a częściowo zgromadzony samodzielnie – zwolnienie z PIT dotyczy tylko tej części świadczeń, która odpowiada proporcji majątku wniesionego przez fundatora w stosunku do całości majątku fundacji.
Podsumowując, im większa część majątku pochodzi od fundatora, tym korzystniejsze są zasady opodatkowania świadczeń dla beneficjentów, będących osobami najbliższymi dla fundatorów.
Pozostałe zagadnienia podatkowe związane z fundacją rodzinną
- Estoński CIT
Jeśli wspólnik spółki korzystającej z estońskiego CIT (alternatywny sposób opodatkowania dla określonych podmiotów) zostanie fundatorem lub beneficjentem fundacji rodzinnej, spółka straci prawo do dalszego stosowania tego korzystnego opodatkowania.
- Wynajem nieruchomości
Wynajem nieruchomości w ramach fundacji rodzinnej jest mniej korzystny podatkowo niż tzw. najem prywatny. W przypadku najmu prywatnego płacisz podatek na bieżąco, w formie ryczałtu według stawki 8,5% lub 12,5%. Jeśli nieruchomości zostaną przeniesione do fundacji rodzinnej, dochód z najmu nie będzie opodatkowany na bieżąco, a dopiero w momencie wypłaty zgromadzonych środków (w przypadku wypłaty tych środków beneficjentom z „grupy 0” – stawką 15%). Choć podatek jest wyższy, to jego zapłata jest odroczona.
- VAT
Fundacja rodzinna może być podatnikiem VAT, jeśli prowadzi działalność gospodarczą. Wniesienie majątku do fundacji może stanowić dostawę towarów na gruncie VAT (opodatkowaną VAT lub zwolnioną). W większości przypadków, nie powoduje to rzeczywistego obciążenia podatkowego, dzięki zasadzie neutralności w podatku VAT. Warto jednak dokładnie przeanalizować takie transakcje, by uniknąć niepotrzebnych formalności i problemów.
Należy pamiętać, że wniesienia określonego składnika majątku do fundacji rodzinnej nie da się „cofnąć” bez zapłaty podatku. Warto więc przed podjęciem decyzji dokładnie przeanalizować sytuację podatkową. Wniesienie do fundacji, np. domu, w którym zamieszkuje jeden z beneficjentów spowoduje, że fakt dalszego zamieszkiwania w tym domu będzie dla tego beneficjenta świadczeniem uzyskanym od fundacji – a więc podlegającym opodatkowaniu.